Donderdag 18 september 1997 De Hilverbode

 

Fototentoonstelling Rob Dirksen:

 

De tegenstelling tussen natuur en cultuur

 

Tot en met 28 september is in de wandelgangen van het gemeentehuis te Hilvarenbeek een tentoonstelling te zien van Tilburger Rob Dirksen. De in 1961 geboren Dirksen heeft zich ontwikkeld tot een semi professionele fotograaf. Hij deed onder andere mee aan twee internationale foto wedstrijden en won met de foto die bij dit artikel afgedrukt staat een prijs.

 

De laatste twee jaar heeft hij wat kleinere exposities gehad. In Hilvarenbeek is een eerste grote tentoonstelling te zien. Het werk van Rob Dirksen is meer dan de moeite waard. Zijn werk wordt gekenmerkt door de volgende woorden: natuur, cultuur, contrast, verrassend perspectief, grafische elementen. In het navolgende proberen we u mee te voeren in de fascinerende wereld die Rob Dirken via zijn lens ziet. We beginnen daarbij met een serie foto's, die te zien is in de raadskelder van het gemeentehuis. Ze vertegenwoordigen in optima forma de kenmerken van de fotograaf. Zijn oog voor detail leidt tot een prachtige compositie met als titel “colablik”. Uitgangspunt is een ervaring die menig vakantieganger gehad heeft: een leeg, gedeukt cola blikje in het zand op het strand. Rob Dirksen geeft dit alledaagse beeld een nieuwe dimensie. Hij geeft in zijn conclusie aan dat het lukt het niet thuishoort. Hij laat dat zien door de uitsnede van de vorm van een blikje in de passe-partout van de foto: het blikje komt uit een andere wereld dan de natuur. Dirksen geeft dat nog duidelijker door de lijst die om de foto zit. Die is ook rood, net als het colablikje. De cultuur heeft zich ingedrongen in de natuur: heeft zich een plaats toegeëigend in het zand, heeft de natuurlijke verdrongen. Dat is de zien aan de schelpjes die zich rechts onder in het zand bevinden. De kijker ervaart aldus het contrast tussen natuur en cultuur, alleen de cultuur zo langzamerhand bij de natuur te horen. Het is een prachtige, heldere foto geworden.

 

Iets dergelijks is ook te zien op de foto" fiets aan zee”. Allerlei cultuur-maakwerk (een fiets, een helm, een leeg melkpak, asfalt) vormt een tegenstelling met de zee. Toch zijn ze bij elkaar gaan horen en doet slechts de foto verwondering oproepen.

 

In de natuur is structuur en vorm vaak min of meer natuurlijk bepaald. Dat is te zien in de" IJs-serie”: iJs met niet 1 en 2 en gekraakt ijs. Rietstengels geven het lijnenspel aan en bij gekraakt ijs geven de schotsen een prachtig ritme aan. Je moet maar ook voor deze gedetailleerde schoonheid hebben en ze in harmonische compositie weten samen te brengen.

 

Het grafische element is erg duidelijk te zien in het werk van Rob Dirksen. Als eerste voorbeeld is de serie “Palen” te noemen. Zeven prachtige foto's met ieder een eigen karakter." Palen 3" heeft een bijna impressionistisch karakter door de grove korrelstructuur en het haast gezeefde licht. Heeft Dirksen nu palen (gevormd door de mens) willen fotograferen of bomen (gevormd door de natuur)? De toeschouwer blijft met die vraag zitten, maar duidelijk is de verwijzing van de kunstenaar naar de relatie, het contrast tussen natuur en cultuur. Onder cultuur wordt hier verstaan, datgene wat door ingrijpen van de mens is ontstaan.

 

De vormen en structuren van palen, basaltblokken, de rillen van het zand en de schaduwwerking bepalen de rest van de serie”Palen". Het zijn eigenlijk grafische foto's, waarin het lijnenspel in al haar kracht aanwezig is. In “palen 4” zien we verweerde, verticaal geplaatste palen staan in een kenmerkende basaltondergrond. “Palen 5” laat met zee planten begroeide palen zien. Ik “palen 6” blijkt het basalt vele malen sterker te zijn dan de palen, die tot stompjes verworden zijn. De mooiste foto in de serie is “palen 1” met de prachtige gefotografeerde schaduwwerking van de palen. De lichtval geeft een dimensie meer aan deze foto.

 

Bruggen

Rob Dirksen wordt ook gefascineerd door bruggen. Een symbool bij uitstek om verschillen te overbruggen. Werelden worden met elkaar verbonden en het gaat met name om enerzijds de overwinning van de mens op de natuur, maar anderzijds om de brug een organisch geheel te laten komen met de plaats waar hij gesitueerd is. Een mooi voorbeeld is de Erasmusbrug in Rotterdam. Niet geheel toevallig heeft de bijnaam “Zwaan”, een majesteitelijke vogel. De serie"De Lucht blauw" heeft de Erasmusbrug als onderwerp. Door een wel overwogen perspectief keuze weet de kunstenaar de essentie van de brug te treffen. Dat doet hij niet door de brug als totaal te fotograferen, maar door details te kiezen en die uit te vergroten. “Brug 2” is prachtig van compositie: het gaat om het massieve middengedeelte, dat kracht, onwrikbaarheid, onverzettelijk heeft en daardoor veiligheid uitstraalt. Het middengedeelte wordt prachtig omkranst door “iele” tuidraden. Ook hier zien we dus weer het contrast terugkomen en ook hier geeft het lijnenspel een grafisch karakter aan de foto. De lichtvlek op “Brug Blauw 1” lijkt een “goddelijk” teken te zijn, in “Brug Blauw 3” lijkt het centrale gedeelte van de brug gevormd te worden door de kop van de zwanenhals. Vandaar uit lijken zich de “zenuwen” (tuidraden) van de brug zich te vertakken naar beide oevers en naar het wegdek van de brug. In “Blauw Brug 4” is het lichtspel op de tuidraden dat de aandacht voor zich opeist tegen een mooi blauwe achtergrond.

Toch heeft iedere brug een eigen karakter. Dat is te zien in de serie die Dirksen maakte over de brug van Heusden. In “Brug Heusden 1” is hij getroffen door de ruimte die ontstaat tussen de draden: er ontstaan ruiten en vierkanten en in “Brug Heusden 3” drukken de tuidraden spankracht uit. Aldus kijkend naar de draden van een brug wordt de fotograaf geïnspireerd door de structuur van draden. Ze hebben een bepaald ritme en Dirksen legt dat vast in zijn foto’s “Kabels Blauw” en “Kabels Geel”.

 

Gebouwen en spiegeling

Gebouwen vormen ook een bron van inspiratie voor Rob Dirksen. Hij volgt de bouw vaak op de voet en weet ook dan weer ogenschijnlijk gewone dingen een nieuwe duiding te geven. Bijvoorbeeld stijgers in de foto's “spiegeling in aanbouw”. Als een gebouw dan eenmaal af is, dan tast de fotograaf het af ook voor hem interessante aspecten. Veel moderne gebouwen bestaan uit grote glazen oppervlakten. Ze moeten daardoor massaliteit en massiviteit voorkomen en transparantie een “lichtheid” uitstralen. Voorbeelden van dergelijke gebouwen zijn bijvoorbeeld het gebouw van de Melkunie en de Rabobank in Utrecht. Door op het detail te letten(De vorm van de ramen, de herhaling van dat patroon) en dat te combineren met de weerspiegeling worden natuur en cultuur eigenlijk weer verenigd. Het gebouw, door mensen gemaakt, staat centraal. Maar de mens kan niet zonder de natuur en wil in die gebouwen de natuur als het ware weerspiegelen. De “spiegeling”- foto's Zijn van een bijzonder hoog niveau. Rob Dirksen geeft ze extra spanning door te kiezen voor een steeds wisselend perspectief. Een van de mooiste is wel “Spiegeling in Groen 1” in zijn spiegeling van graniet en glas ten opzichte van elkaar en de vierkanten die in diverse materialen (graniet, glas en kunststof) terugkomen.

 

Ook zwartwit foto's zijn te zien op de expositie. Dirksen woont enkele straten van het Interpolis gebouw af, het gebouw dat Hoogvenne, de wijk waarin hij woont, overheerst. Drie mooie foto's van dit gebouw sieren de wanden van de expositieruimte. Het gebouw krijgt ook in deze foto's iets extra's door het standpunt dat de fotograaf gekozen heeft bij het maken van de foto Prachtig is “Interpolis 1” waarin de vorm van de ramen de aandacht voor zich opeist. Als men de foto bekijkt, wordt duidelijk dat Rob Dirksen de toeschouwer ook op de architectuur wijst: de vorm van de ramen kom terug in de vorm van de “wandtegels” en de grote blokken die deze tegels met elkaar vormen.

Wat voor de hand liggender zijn de foto's waarin Dirksen trappenhuizen (soms Esscheriaans aandoend) fotografeert.

 

Het is een tentoonstelling die de moeite waard is. Men kan hem tot 28 september bezoeken. De toegang is gratis.

 

 

JS